Jay Hanuman : आपल्या पंचेंद्रियांच्या देणगीमुळे आपण आजूबाजूच्या भव्य आणि सुंदर गोष्टी अनुभवू शकतो. ‘जे पाहतो त्यावर विश्वास ठेवतो’ आणि ‘मोठे नेहमीच चांगले असते’ या उक्तीनुसार, मानव म्हणून आपण आपल्या अस्तित्वाच्या खुणा मागे सोडण्यास उत्सुक असतो. लहानपणी आपणही काहीतरी बनवतो, ते आजही तसेच असेल अशी आशा ठेवतो, नाही का? याच धर्तीवर, मानव म्हणून आपण अस्तित्वात असलेल्या गोष्टींवर विश्वास ठेवतो आणि आपली ही श्रद्धा देवावरही तितकीच दृढ आहे. हा लेख भारतातील काही सर्वात मोठ्या आणि उंच HANUMAN मूर्तींवर आधारित आहे.
Contents
देशातील सर्वात उंच HANUMAN मूर्ती कुठे आहेत?
भगवान हनुमान, जे प्रभू रामांचे परम भक्त आणि रामायणातील एक महत्त्वाचे पात्र आहेत, ते आजही आपल्यात वास करतात असे मानले जाते, कारण जोपर्यंत रामाची कथा प्रचलित राहील, तोपर्यंत ते पृथ्वीवर राहू इच्छित होते. या वानर-देवाने आपली निष्ठा आणि अटूट समर्थनाने सर्वांची मने जिंकली आहेत आणि देशभरात त्यांच्या सन्मानार्थ अनेक स्मारके उभारली गेली आहेत. हनुमान जींच्या भक्तीतून आणि स्मरणातून कोणीही त्यांच्यातील आंतरिक शक्ती, संरक्षण आणि निःस्वार्थ करुणेचा अनुभव घेऊ शकतो. चला तर मग, भारतातील अशाच काही भव्य HANUMAN मूर्तींबद्दल जाणून घेऊया, ज्या पाहणे एक अविस्मरणीय अनुभव आहे:
- माडापम, श्रीकाकुलम जिल्हा: भारतातील सर्वात उंच हनुमान मूर्ती माडापम, श्रीकाकुलम जिल्ह्यात आहे. याची उंची ५७ मीटर (१७६ फूट) आहे आणि ती वामसाधारा नदीच्या उत्तर तीरावर आहे. ही मूर्ती अत्यंत रंगीत आणि आकर्षक असून, मोठ्या संख्येने भाविक दर्शनासाठी येतात.
- बिडनगेरे हनुमान मूर्ती, कर्नाटक: कर्नाटकचे मुख्यमंत्री बसवराज बोम्मई यांनी राम नवमीच्या शुभ मुहूर्तावर बिडनगेरे बसवेश्वर मठात १६१ फूट उंच HANUMAN मूर्तीचे अनावरण केले. ही सुवर्ण रंगाची पंचमुखी अंजनेय स्वामी मूर्ती आहे, ज्यामध्ये हयग्रीव, नरसिंह, गरुड, वराह आणि स्वतः HANUMAN असे पाच चेहरे आहेत. हे दृष्य डोळ्यांना आनंद देणारे आहे.
- वीरा अभया अंजनेय HANUMAN स्वामी, आंध्र प्रदेश: जगातील सर्वात मोठ्या HANUMAN मूर्तींपैकी एक आंध्र प्रदेशातील परितला अंजनेय मंदिरात आहे. १३५ फूट उंच ही मूर्ती विजयवाडापासून जवळ असलेल्या परितला शहरात आहे. २००३ मध्ये स्थापित केलेली ही मूर्ती अत्यंत भव्य आहे. या मूर्तीच्या पायथ्याशी परितला अंजनेय मंदिर आहे. ही मूर्ती ब्राझीलमधील क्राइस्ट द रिडीमरपेक्षाही उंच आहे आणि जगभरातील अनेक पर्यटक आकर्षित करते.
५०० वर्षांची प्रतीक्षा संपली : भव्य ram mandir ayodhya
मध्य आणि उत्तर भारतातील भव्य HANUMAN मूर्ती
- दामनजोडी HANUMAN मूर्ती, ओडिशा: ओडिशातील दामनजोडी येथील नालको मंदिरातील १०८.९ फूट उंच भगवान HANUMAN मूर्ती पाहण्यासारखी आहे. दामनजोडीमध्ये कुठूनही ही दिव्य मूर्ती दिसते. ही मूर्ती हार, मुकुट आणि गदा (जी कुबेर देवाने दिली असे मानले जाते) यांनी सुशोभित आहे. या मूर्तीचा रंग मलईदार पांढरा असून, तिचे हातपाय वज्रासारखे शक्तिशाली वाटतात, जे बजरंगबली HANUMAN नावाशी सुसंगत आहे.
- जाखू हिल हनुमान मूर्ती, सिमला: सिमला येथील जाखू हिलवर असलेली ही HANUMAN मूर्ती भारतातील सर्वात सुंदर आणि भव्य मूर्तींपैकी एक आहे. हिमाचल प्रदेशातील सिमला येथील जाखू हिल्समध्ये असलेली ही मूर्ती जगातील तिसऱ्या क्रमांकाची सर्वात उंच HANUMAN मूर्ती आहे. १०८ फूट लांब आणि नारंगी-लाल रंगाची ही मूर्ती ४ नोव्हेंबर २०१० रोजी HANUMAN जयंतीच्या निमित्ताने उघडण्यात आली. असे मानले जाते की भगवान HANUMAN संजीवनी बूटी शोधत असताना येथे थांबले होते.
- श्री संकट मोचन HANUMAN, दिल्ली: ‘संकट मोचन’ म्हणजे संकटे दूर करणारा. दिल्लीतील करोल बाग येथील १०८ फूट उंच संकट मोचन HANUMAN भारतातील सर्वात ओळखल्या जाणाऱ्या स्थळांपैकी एक आहेत. संकट मोचन हनुमान मंदिर हे भारतातील सर्वात जुन्या मंदिरांपैकी एक असून, ते १७२४ मध्ये महाराजा जय सिंह यांनी बांधले होते. दक्षिण दिशेला तोंड करून असलेली ही दिव्य मूर्ती एका हातात गदा घेऊन उभी आहे, तर छातीत राम, लक्ष्मण आणि सीता दिसतात. अनेक चित्रपट आणि टीव्ही मालिकांमध्ये ही मूर्ती दाखवली गेली आहे, ज्यामुळे ती दिल्लीतील एक लोकप्रिय खूण बनली आहे. या मूर्तीची खास गोष्ट म्हणजे तिचे हलणारे हात, ज्यामुळे भक्तांना वाटते की भगवान आपली छाती फाडत आहेत.
महाराष्ट्रासह विविध राज्यांमधील HANUMAN मूर्ती
- HANUMAN मूर्ती, नंदुरा: महाराष्ट्रातील नंदुरा येथे असलेली भगवान हनुमान मूर्ती पूर्णपणे संगमरवरी बनलेली एक आकर्षक रचना आहे. १०५ फूट उंच असलेल्या या मूर्तीच्या एका हातात गदा आहे, तर दुसरा हात आशीर्वादासाठी उघडलेला आहे. भारतातील आणि जगातील सर्वात मोठ्या HANUMAN मूर्तींपैकी एक म्हणून ती राष्ट्रीय महामार्ग ६ (आता NH53) वर दिमाखात उभी आहे. अनेक प्रवासी या भव्य HANUMAN मूर्तीचे आशीर्वाद घेण्यासाठी आपला मार्ग बदलतात, ज्यामुळे हे ठिकाण भगवान HANUMAN च्या दर्शनासाठी अत्यंत लोकप्रिय आहे.
- हनुमत धाम मूर्ती, शाहजहांपूर: उत्तर प्रदेशातील शाहजहांपूर येथे, बिसरत घाटाजवळ खन्नौत नदीच्या मध्यभागी असलेल्या हनुमत धाम येथे १०० फुटांपेक्षा जास्त उंचीची HANUMAN जींची मूर्ती आहे. शहर आमदार सुरेश कुमार खन्ना यांनी हनुमत धाम बांधण्याचा निर्णय घेतला. या प्रचंड मूर्तीच्या बांधकामाला केवळ १० वर्षे २ महिने लागून एक नवीन विक्रम प्रस्थापित झाला आहे. मूर्ती स्वतः २१ फूट उंच पर्वतावर स्थापित आहे, ज्यामुळे तिची एकूण उंची १२५ फूट होते. या मूर्तीच्या बांधकामासाठी सुमारे १५० कोटी रुपये खर्च आला.
- HANUMAN मूर्ती, आगारा: बंगळूर शहरी जिल्ह्यातील आगारा येथील HANUMAN मूर्ती १०२ फूट उंच आहे आणि ती आकाशाला स्पर्श करत आहे असे वाटते. या अत्यंत प्रिय देवतेची रंगीबेरंगी मूर्ती आगारा येथील HANUMAN मंदिरात आहे. आगारा हे बंगळूर शहराच्या आऊटर रिंग रोडवर आहे, कोरामंगला आणि एचएसआर लेआउटच्या दक्षिणेस. जवळच आगारा तलाव देखील आहे.
राजधानी दिल्लीतील आणखी एक आणि या मूर्तींचे महत्त्व
- HANUMAN मूर्ती, छत्तरपूर मंदिर: देशाची राजधानी दिल्लीतील छत्तरपूर मंदिरात असलेली HANUMAN मूर्ती ही देशातील सर्वात भव्य मूर्तींपैकी एक आहे. १०० फूट उंच, भगव्या रंगाची आणि हात जोडलेली ही मूर्ती छत्तरपूर मंदिरात शांत आणि प्रभावी उपस्थिती दर्शवते, जी सुरक्षितता आणि शांततेची आभा पसरवते. या सर्व HANUMAN मूर्ती केवळ त्यांच्या उंचीसाठीच नव्हे, तर त्यामागील श्रद्धा, कलात्मकता आणि भक्तीसाठीही महत्त्वाच्या आहेत. बजरंगबली HANUMAN ची ही रूपे आपल्याला धैर्य, सामर्थ्य आणि निष्ठेची आठवण करून देतात.
पुणे आणि मुंबईहून या ठिकाणी कसे जाल?
पुणे आणि मुंबईहून भारतातील या भव्य HANUMAN मूर्तींच्या दर्शनासाठी तुम्ही विविध मार्गांचा अवलंब करू शकता. प्रत्येक ठिकाणासाठी प्रवासाची माहिती खालीलप्रमाणे (अंतर आणि वेळ अंदाजित आहेत):
- माडापम, श्रीकाकुलम जिल्हा, आंध्र प्रदेश:
- पुणे/मुंबई ते श्रीकाकुलम: विमानाने विशाखापट्टणम (Vishakhapatnam) पर्यंत (जवळचे मोठे विमानतळ). तेथून श्रीकाकुलम पर्यंत टॅक्सी/बस (अंदाजे १००-१२० किमी, २-३ तास). रेल्वेने थेट श्रीकाकुलम रोड स्टेशनवर जाता येते, परंतु वेळ लागू शकतो (२४+ तास). रस्ता मार्गाने अंतर खूप जास्त आहे (१०००+ किमी).
- बिडनगेरे, कर्नाटक:
- पुणे/मुंबई ते बिडनगेरे: बंगलोर (Bangalore) पर्यंत विमानाने किंवा रेल्वेने. बंगलोरहून बिडनगेरे (Tumakuru जिल्ह्यातील) NH48 (नवीन) महामार्गाच्या जवळ आहे (अंदाजे ६०-७० किमी बंगलोरपासून, १.५-२ तास). रस्ता मार्गानेही थेट जाता येते (पुणे/मुंबई ते बंगलोर अंदाजे ८५०-९५० किमी, १५-१८ तास).
- परिताला, आंध्र प्रदेश (विजयवाडा जवळ):
- पुणे/मुंबई ते परितला: विजयवाडा (Vijayawada) पर्यंत विमानाने किंवा रेल्वेने. विजयवाडा रेल्वे स्टेशन/बस स्थानकावरून परितला (अंदाजे ३०-४० किमी, १ तास) पर्यंत टॅक्सी किंवा बस. रस्ता मार्गाने अंतर जास्त आहे (अंदाजे ८००-९०० किमी, १४-१६ तास).
- दामनजोडी, ओडिशा:
- पुणे/मुंबई ते दामनजोडी: भुवनेश्वर (Bhubaneswar) किंवा विशाखापट्टणम (Vishakhapatnam) पर्यंत विमानाने/रेल्वेने. भुवनेश्वर/विशाखापट्टणम येथून कोरापुट (Koraput) पर्यंत रेल्वेने (दामनजोडी कोरापुट जिल्ह्यात आहे). कोरापुट स्टेशनवरून दामनजोडी पर्यंत स्थानिक वाहतूक (अंदाजे ४०-५० किमी, १-१.५ तास). रस्ता मार्गाने खूप दूर आहे.
- जाखू हिल, सिमला, हिमाचल प्रदेश:
- पुणे/मुंबई ते सिमला: दिल्ली पर्यंत विमानाने किंवा रेल्वेने. दिल्लीहून सिमला पर्यंत टॉय ट्रेन, बस किंवा टॅक्सी (अंदाजे ३५० किमी, ८-१० तास). रस्ता मार्गाने अंतर खूप जास्त (१७००+ किमी, ३०+ तास).
- करोल बाग, दिल्ली:
- पुणे/मुंबई ते दिल्ली: विमानाने (१.५-२ तास) किंवा रेल्वेने (१५-२५ तास) थेट दिल्ली गाठा. दिल्लीत मेट्रो (ब्लू लाइन किंवा यलो लाइनने जवळच्या स्टेशनपर्यंत) किंवा स्थानिक वाहतुकीने करोल बाग पर्यंत सहज पोहोचता येते. रस्ता मार्गानेही जाता येते, पण वेळ खूप लागतो (१४००+ किमी, २५+ तास).
- नंदुरा, महाराष्ट्र:
- पुणे/मुंबई ते नंदुरा: रस्ता मार्गाने थेट NH6 (नवीन NH53) महामार्गावर नंदुरा येते (पुण्याहून अंदाजे ४००-४५० किमी, ९-१० तास; मुंबईहून अंदाजे ५००-५५० किमी, १०-१२ तास). रेल्वेने जळगाव (जवळचे मोठे स्टेशन) किंवा भुसावळ पर्यंत जाऊन तेथून बसने/टॅक्सीने नंदुरा (अंदाजे ५०-६० किमी) गाठता येते.
- शाहजहांपूर, उत्तर प्रदेश:
- पुणे/मुंबई ते शाहजहांपूर: लखनौ (Lucknow) पर्यंत विमानाने किंवा रेल्वेने. लखनौहून शाहजहांपूर पर्यंत रेल्वेने किंवा बसने (अंदाजे १६० किमी, ३-४ तास). रस्ता मार्गाने खूप दूर आहे (१२००+ किमी, २२+ तास).
- अगारा, बंगलोर, कर्नाटक:
- पुणे/मुंबई ते बंगलोर: विमानाने (१.५-२ तास) किंवा रेल्वेने (१५-२० तास) थेट बंगलोर गाठा. बंगलोर शहरात स्थानिक वाहतुकीने अगारा (आऊटर रिंग रोडवर) पर्यंत सहज पोहोचता येते. रस्ता मार्गानेही जाता येते (पुणे/मुंबई ते बंगलोर अंदाजे ८५०-९५० किमी, १५-१८ तास).
- छत्तरपूर मंदिर, दिल्ली:
- पुणे/मुंबई ते दिल्ली: विमानाने (१.५-२ तास) किंवा रेल्वेने (१५-२५ तास) थेट दिल्ली गाठा. दिल्लीत मेट्रो (यलो लाइनने छत्तरपूर स्टेशनपर्यंत) किंवा स्थानिक वाहतुकीने छत्तरपूर मंदिर (दक्षिण दिल्लीत) पर्यंत सहज पोहोचता येते. रस्ता मार्गानेही जाता येते, पण वेळ खूप लागतो (१४००+ किमी, २५+ तास).
टीप: प्रवासाचा वेळ वाहतूक आणि मार्गावर अवलंबून बदलू शकतो.